کومبوچا از کجا آمده است؟

منشأ قارچ کومبوچا

هیچ کس بدرستی نمی تواند بگوید که منشأ قارچ کومبوچا کجا بوده و چگونه به وجود آمده است، اما می دانیم که بیش از دو هزار سال است، که آدمی آن را مصرف می کند. اصل مطلب این نیست که نخستین بار چینی ها یا کره ایها، ژاپنیها و یا روسها آن را ابداع کردند. اگر دقیقش را بخواهیم، باید بگوییم که کومبوچا در واقع یک قارچ نیست بلکه اجتماعی از چند مخمر و باکتری است. حتی یکی از صاحبنظران آن را گلسنگ توصیف کرده است. ریشة این اسم می تواند ژاپنی باشد که «کومبو» به معنی خزة قهوه ای چای و «چا» به معنی چای است. گیاه شناس معروف، پاستور وایدینگر آن را بدین گونه تعریف می کند. به قول او:

چای «کومبوچا» نوشیدنی شرق آسیای باستانی است که از اقیانوس به دست آمده است. من به مدت سه سال در جزیرة تایوان مأموریت داشتم. این ناحیة ساحلی جنوب شرقی با اقلیم نیمه استوایی و دوران طولانی مساعد رشد گیاه در طی سال در آنجا، باعث شده است که مناطق وسیعی از این ناحیه زیر کشت چای قرار بگیرد. از این رو این منطقه به عنوان سرزمین اصلی چای شناخته شده است. اولین بار کواوـ پو، نویسندة چینی نام توو و یا چوان را برای نوشیدنی ای که از برگهای این گیاه تهیه می شد بکار برد. امروزه آن را چا می نامند. البته در ناحیة فویکن هنوز هم آن را تی ای می گویند که باعث شده من من کلمة تی به معنی چای انگلیسی را به آن نسبت دهم.

نوع مأموریت من ایجاب می کرد که به جزایر کوموی و ماتسو در نزدیکی ایالت فویکن، سفر کنم. شربت ترش و شیرینی که در آن هوای گرم به من تعارف می شد، بسیار دلچسب و گوارا بود. شدیداً تحت تأثیر آن قرار گرفته بودم. آیا این شرابی بود که طعم چای داشت یا چای مخصوصی بود که طعم شراب نرسیده می داد؟ بعد از نوشیدن این شربت، علاوه بر رفع خستگی به طور غریبی احساس سرحالی می کردم. حس می کردم سوخت و ساز بدنم بهتر شده است و به آرامش دست یافته ام. وقتی راجع به آن سؤال کردم، در پاسخم نام آن را «کن پوچا» نامیدند. بسیار متعجب شدم:«چایی ای که از اقیانوس گرفته می شود» حدود 221 سال قبل از میلاد مسیح، در زمان سلسلة تسین، چای یاد شده به عنوان شربتی که عمر جاودان می بخشید، شناخته شده بود. این چای نامهای مختلفی داشت. یکی از معروفترین آنها «چای خدایی» بود. از این چای برای درمان ناراحتیهای مزمن گوارشی استفاده می شد. همچنین می گویند که در سال 414 میلادی، حکیمی کره ای به نام کومبو آن را برای درمان بیماری امپراطور ژاپن تجویز کرد. «چای خدایی» از طریق کره، از چین به ژاپن آورده شد و در آنجا «چای کومبو» نام گرفت.

کومبوچا در دنیای غرب

به مرور زمان، این شربت از طریق مغولستان و روسیه به اروپا راه یافت. طی جنگ جهانی اول به علت کمبود شکر، چای قارچ به کلی از بین رفت.

در سالهای 1920 وقتی محققین بررسی خواص قارچ جادویی را آغاز کردند، گزارشهای بیشتری دربارة وجود آن منتشر شد. تحقیقات آنها با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سالهای 1960و1970 کومبوچا مجدداً به عنوان پادزهری در برابر عادات غلط تغذیه به شهرت رسید. رسانه های غربی موضوع را مطرح کردند. از کارگاساک در روسیه گزارشهایی دربارة مردمی که عمر زیادی می کردند واصل می شد و آن را به مصرف شربت کومبوچا نسبت می دادند. به همین دلیل کومبوچا را «چای کارگاساک» نیز می نامند. گزارش دیگری حاکی از بچه دار شدن یک پیرزن 80 ساله از یک پیرمرد 130 ساله بود.

قابل قبولترین نتایج تحقیق در دانشگاه امسک در روسیه و در غرب توسط دکتر رودلف اسکلنر به دست آمده است. اکثر روزنامه های آلمان دربارة تحقیق دکتر اسکلنر صحبت می کنند. او اهل آلمان شرقی بود، جایی که کومبوچا از آغاز این قرن توسط افراد معمولی مصرف می شد. او طب را در دانشگاه پراگ فراگرفت و به قارچ کومبوچا برای اولین بار در صومعه ای برخورد کرد. او طی جنگ جهانی به کشت قارچ یاد شده پرداخت و تحقیقات علمی خود را بر اساس آن انجام داد. در سالهای 1960، تحقیقات خود را در نشریات علمی منتشر کرد که نتیجة آن افزایش آگاهی دربارة خواص درمانی و تقویتی کومبوچا بود. دکتر اسکلنر کومبوچا را برای درمان بیماریهای دیابت، فشار خون بالا و اختلالات گوارشی، شکمی و دفع و همچنین رماتیسم و نقرس، با موفقیت تمام بکار برد.

دکتر اسکلنر محدودة کاری خود را بر درمان سرطان متمرکز کرد و کومبوچا را در این برنامه گنجاند. روشهای درمانی او چندان با توفیق همراه بود که بیشتر پزشکان به پیروی از او پرداختند. امروزه یک کمپانی به نام او، شربت و قطرة کومبوچا تولید می کند. زمانی که استفاده از کومبوچا برای درمان بیماران سرطانی توسط دکتر ورونیکا کارستنز، همسر رئیس جمهور اسبق آلمان علنی شد، شربت یاد شده به صورت داروی شفابخش پرطرفداری درآمد. دکتر اسکلنر و دکتر کارستنز کومبوچا را به عنوان مکملی بر سایر درمانها به بیماران سرطانی خود توصیه می کردند.

وقتی معلوم شد رونالد ریگان، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده دچار سرطان شده است، گزارشهایی مربوط به درمان او تحت الشعاع موضوعهای مهم سیاسی قرار گرفت. گونتر فرانک، محقق و نویسنده می گوید که ریگان از طریق مطالعة زندگینامة الکساندر سولژ نیتسین نویسنده و برندة جایزه نوبل با کومبوچا آشنا شد. در سال 1952 پزشکان تشخیص داده بودند که سولژ نیتسین دچار سرطان شده است و در سال 1953 او در بخش سرطان بیمارستانی در تاشکند بستری و معالجه شد. در پی این اطلاعات، قارچی از ژاپن برای ریگان آوردند و او روزانه یک لیتر از شربت آن را می نوشید. سرطان او در همان حد متوقف شد و توانست دورة ریاست جمهوری خود را به پایان برساند. دکتر رابرت. ای. ویلنر امریکایی در کتاب خود با عنوان «درمان سرطان»، از کومبوچا به عنوان درمانی مؤثر یاد می کند.

مهاجرین آسیا و اروپای شرقی قارچ کومبوچا را به غربیها شناساندند. امروزه پزشکانی که بیماران مختلفی را با کومبوچا درمان کرده اند، معتقدند که نه تنها مصرف کومبوچا برای بیماران مفید است بلکه مصرف همزمان آن با داروهای شیمیایی نتایج درخشانتری به بار می آورد.

به نظر آقای خوزه پرکو، یکی از پیشکسوتان مصرف کومبوچا، تهیة کومبوچا از چای سبز، نسبت به چای سیاه از ارزش درمانی بیشتری برخوردار است. آقای پرکو با بهره گیری از انواع میوه ها و گیاهان طبی (که عصارة برگ انبه هندی یکی از آنهاست) توانسته است کومبوچا را مدت طولانی تری نگهداری کند. ناگفته نماند که مصرف نگهدارنده های مصنوعی باعث ترش شدن این نوشیدنی می شود. در مطالب بعدی به جزئیات روشهایی که آقای پرکو بکار گرفته، اشاره خواهم کرد.

نامهای متعدد کومبوچا

به کومبوچا و شربتی که از آن تهیه می شود نامهای متعددی نسبت داده اند. جالب اینجاست که در ترکیب بیشتر این نامها از کلمة قارچ استفاده شده است، در حالی که آنچه در حقیقت ما در اختیار داریم یک قارچ نیست.

در زبانهای گوناگون نامهایی چون گل روسی، ژلة روسی، قارچ روسی، قارچ ژاپنی، اسفنج ژاپنی، مادر روسی و قارچ شراب هندی برای آن بکار رفته است. قارچ خارق العاده، قارچ جادویی، قارچ قهرمان، قارچ طول عمر و ژلة نقرس از جمله دیگر نامهای آن بشمار می آیند.

رویهم رفته نام کومبوچا احساس تندرستی را القا می کند و به عنوان درمان اکثر بیماریها تلقی می شود. نامهایی که برای شربت حاصل از قارچ بکار می رود، با طعم آن مرتبط است. این شربت را به نام چای آبجو، چای شراب و چای سیب زمینی نیز می شناسند. در فرانسه، نام اکسیر طول عمر به آن داده شده است که قطعاً به خاطر تأثیری است که بر مصرف کنندگان داشته است.

هر طوری که کومبوچا را بنویسیم و بخوانیم، مهم نیست. به عقیدة دکتر اسکلنر، دکتر وینز و دکتر کارستنز این خود کومبوچاست که حرف اول می زند. دکتر آلکس مایکسنر  یکی از قارچ شناسان معروف آلمان در کتاب خود تحت عنوان «پرورش قارچها» آن را کومبوچا (combucha) می خواند. در عین حال این ندا را می دهد که تمام فرآورده های کومبوچا از کیفیت یکسانی برخوردار نیستند.

کومبوچا چیست؟

کومبوچا ترکیبی از تعدادی باکتری و مخمرهایی با شیوة پرورش مخصوص است. این موجود زنده چای شیرین شده را تخمیر می کند و چای کومبوچا را به وجود می آورد. طعم گوارای آن احساس شادابی به آدمی می دهد. مقدار مخمر موجود در آن باعث می شود که حتی بعد از ریختن در بطری کماکان فعال باقی بماند. امروزه، آن را وسیله ای برای پیشگیری از بسیاری بیماریها می شناسند.

چای کارگاساک

گزارشهای مربوط به موفقیتهای درمانی، غالباً از کامل شدن تحقیقات لازم در دسترس عموم قرار می گیرد.

اطلاعات زیر در مورد چای کارگاساک از نویسنده ای نامعلوم است:

«حدود 60 سال پیش یک زن ژاپنی به ناحیة کارگاساک در روسیه سفر کرد و از روبرو شدن با افراد زیادی که جملگی بیش از یکصد سال داشتند، شگفت زده شد. او به مرد 130 ساله ای برخورد که با زن 80 سالة خود صاحب فرزندی سالم شده بودند. زن ژاپنی که حیرت کرده بود، سعی کرد راز جوان ماندن زن 80 ساله را که حتی یک چروک به صورت نداشت کشف کند. وی پی برد در هر خانة این ناحیه، پیر و جوان روزانه یک سوم لیتر چای کومبوچا مصرف می کنند. زن ژاپنی مخمر مخصوص همراه با طرز تهیة چای دریافت کرد و قارچ را همراه خود به ژاپن برد و در آنجا اقدام به تکثیر آن کرد. او دوستان را برای صرف چای مخصوص دعوت می کرد و به هریک قارچی می داد و طرز تهیة آن را به آنها می آموخت؛ آنها هم به نوبة خود همین کار را در مورد دوستان دیگر می کردند. بعد از مدتی گزارشهایی از تأثیرات موفقیت آمیز چای جدید به گوش رسید:

·        مردی که فشار خونش 210/210 بود موفق شده بود آن را به 80/140 برساند.

·        دختر جوانی که مبتلا به زونا تشخیص داده شده بود، بهبود یافت.

«در کارگاساک مردم با بیماریهای سرطان و فشار خون بیگانه اند. در ژاپن همینکه موضوع چای در تلویزیون و رادیو مطرح شد، میلیونها ژاپنی این چای را مصرف کردند. به مرور زمان این چای به تایوان و هنگ کنگ راه یافت. امروزه در سراسر دنیا به عنوان نشانه ای از عشق، دوستی آن را به دوست دیگر هدیه می کند. به نظر می رسد این چای درمان معجزه آسای بسیاری از دردهاست. محققین کشف کرده اند که این قارچ حاوی سه عنصر حیاتی است. به گفتة دکتر پَن پِن ژاپنی:

لیست کل یادداشت های این وبلاگ

برگرفته شده از کتاب

اثر هارولد تیتز